Phục hồi sau phẫu thuật
Bệnh ung thư vú hiện nay ngày càng phổ biến và có xu hướng trẻ hóa. Phương pháp điều trị ung thư vú là điều trị đa mô thức với phẫu thuật là phương pháp điều trị trung tâm cho các ung thư vú giai đoạn sớm. Trong phẫu thuật Ung thư vú, bệnh nhân không chỉ được phẫu thuật tại vùng vú bị ung thư mà còn tại vùng hạch nách cùng bên.
Các phương pháp phẫu thuật hay được sử dụng hiện nay
- Cắt tuyến vú, vét hạch nách
- Phẫu thuật bảo tồn vú
- Phẫu thuật vét hạch đơn thuần
- Phẫu thuật cắt tuyến vú đơn thuần
- Tạo hình vú…
Dù được phẫu thuật với bất kì phương pháp nào, việc phục hồi chức năng sau phẫu thuật là vô cùng quan trọng. Các bài tập này giúp giảm nguy cơ biến chứng về giảm chức năng vận động tay cũng như giảm tỷ lệ và mức độ của phù bạch huyết sau này, gây giảm chất lượng cuộc sống.
Các bài tập giúp tăng chuyển động và tính linh hoạt các khớp tay, khớp vai có thể được tập ngay sau phẫu thuật một ngày. Các bài tập tăng cường sức khỏe của cánh tay có thể tập sau đó một vài tuần.
Một số lưu ý khi tập vận động sau phẫu thuật Ung thư vú
- Mặc quần áo rộng rãi, tinh thần thoải mái trước khi bắt đầu các bài tập
- Hít thở sâu và thở ra đều khi thực hiện các bài tập
- Bệnh nhân cần tập một cách chính xác các động tác. Tập tay cho đến khi cảm thấy căng cơ và đau nhẹ vùng nách và giữ tư thế trong khoảng vài giây, cố gắng kéo giãn cơ tang dần qua các bài tập.
- Thực hiện các bài tập 2 lần một ngày trong tuần đầu và có thể kéo dài nhiều tháng như là một bài tập thể dục bình thường
Một số bài tập sau khi phẫu thuật Ung thư vú
- Bài tập thở sâu
Bệnh nhân nằm thẳng, thoải mái trên giường, hít thở sâu và thở ra dần dần bằng cả ngực và bụng, đặc biệt là thở bằng ngực.
Thực hiện 5 đến 7 lần
- Bài tập gấp cổ tay, khuỷu tay, khớp vai tư thế nằm
Bệnh nhân nằm thẳng, thoải mái trên giường, hai tay duỗi thẳng, lòng bàn tay hướng lên trên
- Tập cổ tay: Tiến hành gập bàn tay vào cẳng tay, thực hiện 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
- Tập khớp khuỷu: Tiến hành gập khuỷu tay vào cánh tay, thực hiện 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
- Tập khớp vai: Gập khuỷu tay để cẳng tay vuống góc với mặt giường, chuyển động khớp vai sang bên đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại
Sau đó giữ nguyên tư thế, nâng tay để cánh tay vuông góc với giường và cánh tay song song với cơ thể, giữ trong vài giây
Quay trở lại tư thế gập khuỷu, đưa cẳng tay và bàn tay lên phia trên ngang đầu, giữ trong vài giây
Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
- Tập khớp vai 2 bên:
Hai tay để sau gáy, gập khớp vai để cánh tay hướng về phía trước, tập đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi về vị trí ban đầu
Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
- Bài tập tư thế ngồi
Bệnh nhân ngồi vững trên ghế hoặc giường, lưng thẳng, mắt nhìn phía trước
Bài 1: Hai bàn tay nắm vào nhau để thẳng phía trước, nâng dần lên trên qua đầu cho đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi về vị trí ban đầu. Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
Bài 2: Đặt 2 tay lên đùi, đưa dần dần cánh tay về phía sau đảm bảo tay vẫn để trên đùi, tập đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi về vị trí ban đầu. Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
Bài 3: Khoanh 2 cẳng tay đặt lên nhau, khuỷu tay vuông góc, nâng dần cánh tay qua đầu cho đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi về vị trí ban đầu. Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
- Bài tập tư thế đứng
Bệnh nhân đứng thẳng người, hai tay duỗi thẳng, mắt nhìn phía trước
Bài 1 Động tác gập duỗi khớp vai
Bệnh nhân đứng thẳng, đối diện với tường cách khoảng 15 đến 20 cm, đặt 2 bàn tay lên tường vuông góc với cơ thể
Dùng bàn tay trườn trên tường và nâng dần cánh tay qua đầu cho đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi trườn về vị trí ban đầu. Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
Bài 2 Động tác giang áp khớp vai
Bệnh nhân đứng thẳng, song song với tường cách khoảng 15 đến 20 cm, đặt bàn tay lên tường vuông góc với cơ thể
Dùng bàn tay trườn trên tường và nâng dần cánh tay qua đầu cho đến khi cảm thấy căng tức thì dừng lại, giữ trong vài giây rồi trườn về vị trí ban đầu. Thực hiện các động tác trên 5 đến 7 lần sau đó thả lỏng
Bệnh nhân có thể xem video hướng dẫn qua kênh Youtube của Bệnh viện K cũng như trên trang Fanpage của bệnh viện
Tài liệu tham khảo:
Bài tập phục hồi sau phẫu thuật Ung thư vú – Trung tâm Vật lý trị liệu, bệnh viện K
https://www.mskcc.org/cancer-care/patient-education/exercises-after-mastectomy
Ths.BS Hoàng Anh Dũng, Phó Trưởng Khoa ngoại Vú, Bệnh viện K
PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám Đốc TT YHHN và Ung Bướu – BV Bạch Mai
